سلامت نیوز: آمار رسمی و مستندی در مورد میزان ابتلا به موادمخدر بین دانشجویان کشور از سوی مسئولان ارائه نشده و این در حالی است که بیشتر مصرفکنندگان موادمخدر جوانان و نوجوانان هستند...
اخیرا ستاد مبارزه با موادمخدر اعلام کرده که 4/0 درصد از دانشآموزان تجربه یک بار مصرف شیشه را داشتند و همین کافی است تا زنگ خطر رفتارهای پرخطر را بین جوانان به صدا در بیاوریم. ستاد مبارزه با موادمخدر اخیرا شیوعشناسی مصرف موادمخدر بین دانشجویان را مورد بررسی قرار داده که نتایج آن نکتههای مهمی را برایمان بازگو میکند. مدیرکل دفتر آموزش و تحقیقات ستاد مبارزه با موادمخدر بهترین گزینه بود تا در مورد بررسی اعتیاد در دانشجویان در آستانه هفته مبارزه با دخانیات با او گفتوگو کنیم. دکتر حمیدصرامی در طول مصاحبه تاکید داشت نتایج این تحقیق را نباید به کل دانشجویان کشور تسری داد: «لطفا بنویسید وضعیت اعتیاد بین دانشجویان گروه نمونه.»
شاید بهتر باشد، برای اینكه از نتایج بررسیهای شما از وضعیت اعتیاد بین دانشجویان با خبر شویم، اولین سوال را اختصاص دهیم به اینكه هدف شما از این بررسی چه بوده؟
این بررسی با عنوان شیوعشناسی مصرف موادمخدر میان دانشجویان دانشگاههای وابسته به وزارت علوم و بررسی عوامل خطر محافظتكننده انجام شده است و در این تحقیق هم شیوع مصرف مواد بین جمعیت نمونه و هم عواملی كه باعث گرایش به موادمخدر بین دانشجویان مورد مطالعه شده نیز موردارزیابی قرار گرفته است. نتایج این تحقیق به ما كمك میكند عوامل خطر گرایش دانشجویان به مواد را بشناسیم و برای رفع آن اقدام كنیم.
بیشترین مواد مصرفی بین دانشجویان مورد مطالعه قرارگرفته، مربوط به موادمخدر صنعتی بود یا موادمخدر سنتی؟
نتایج این بررسی نشان داد، مصرف موادمخدر بین دانشجویان شاخص معتبری است برای سنجش شیوع مصرف؛ به گونهای كه 2 درصد از جمعیت نمونه حشیش، 3/1 درصد تریاك، 7/0 درصد قرص اكس و مورفین، شیشه 6/0 درصد، LSD، كراك هرویین 5/0 درصد و هرویین 4/0 درصد مصرف كردند. نكته مهم در این تحقیق شیوعشناسی مصرف داروها بین دانشجویان سنجیده شده است. از بین داروها، استامینوفن کدیین 9 درصد، ترامادول 8/1درصد، دیازپام 6/1درصد، ریتالین 3/1درصد، فلوكستین 9/0درصد، متادون و دیفنوكسیلات 8/0 درصد بیشترین مصرفكننده را در بین دانشجویان مورد مطالعه داشته است. در مجموع میتوان نتیجه گرفت میزان شیوع مصرف موادمخدر در بین دانشجویان مورد بررسی 6/2درصد و مصرف داروها 3/10 درصد است.
آیا الگوی مصرف مواد بین دانشجویان با جمعیت عمومی جامعه تفاوت میكند؟
بله، الگوی مصرف در جمعیت عمومی و به ترتیب بیشترین مصرف به این صورت است: تریاك، شیشه، هرویین فشرده (كراك هرویین)، حشیش و اكس، اما الگوی مصرف بین دانشجویان نمونه تحقیق به صورت حشیش، تریاك، قرص اكس، شیشه، LSD كراك هرویین و هرویین است. نكته مهمی كه این تحقیق نشان میدهد این است كه در اكثر موارد، میزان مصرف مواد بین دانشجویانی كه در منزل مجردی زندگی میكردند بیشتر از دانشجویان خوابگاه و همچنین افرادی است كه در كنار پدر ومادر بودند علاوه بر آن شیوع مصرف بین دانشجویان خوابگاهی نیز بیشتر از دانشجویان بومی بوده كه این بررسیها نشان میدهد هرچه میزان حمایت و كنترل والدین بیشتر باشد، زمینه گرایش به رفتارهای پرخطر كمتر فراهم خواهد شد.
شیوعشناسی مصرف موادمخدر در بین دانشجویان با میزان مصرف موادمخدر ارتباط معنیدار داشته است یا خیر؟
بررسیها تمامی مقاطع تحصیلی لیسانس، فوقلیسانس و دكترا را شامل میشود، اما وضعیت تحصیلی دانشجویان و ارتباط آن با موادمخدر سنجیده نشده است ولی آنچه باید به آن توجه كنیم این است كه شیوع مصرف موادمخدر در سال گذشته بین دانشجویان روند افزایشی داشته و مصرف مواد بین دانشجویان پسر، 3 برابر دانشجویان دختر گزارش شده در حالی كه مصرف دارو در دختران بیشتر از دانشجویان پسر بوده است. این اطلاعات در واقع یك زنگ خطر است و باید در دانشگاهها در مورد انواع موادمخدر اطلاعرسانی شود و حتی در مورد عوارض خطرناك مصرف خودسرانه داروها نیز با جدیت به دانشجویان آموزش دهیم.
شما در بررسیتان مصرف داروها را كنار موادمخدر سنجیدهاید در حالی كه ممكن است دانشجویی برای اختلال خواب خود قرص دیازپام مصرف كند و اگر بخواهیم مصرف داروها را با سوءمصرف مواد ربط بدهیم، ممکن است خطای آماری رخ دهد.
ببینید، سازمان جهانی بهداشت در بحث سلامت اجتماعی، معنوی، روانی و جسمی تاكید میكند آحاد جامعه حق ندارند به صورت خودسرانه یك ماده را حتی برای یك بار مصرف كنند. چون مصرف آن به مرور زمان باعث وابستگی و سوءمصرف آن ماده میشود و زمینه گرایش به سایر مواد مخدر را هم فراهم میكند. همانطور كه گفتم مصرف استامینوفن كدیین بیشتر از سایر داروها بوده نباید این دارو خودسرانه مصرف شود چون به مرور زمان فرد به آن وابسته میشود و میبیند دیگر این دارو اثر ندارد، بعد سراغ ماده قویتری میرود و ممكن است تریاك را انتخاب كند، بعد از مدتی میبیند تریاك هم نشاط لازم را به او نمیدهد، در نتیجه سراغ مصرف چند مادهای میرود و ممكن است شیشه و مشروبات الكلی و تریاك را با هم مصرف كند، بنابراین ما حق نداریم برای درمان اختلال خواب خود، خودسرانه دیازپام مصرف كنیم یا برای اینكه شب بیدار بمانم، ریتالین بخوریم، چون تمام این داروها به مرور زمان ایجاد وابستگی میكنند.
برگردیم به بحث موادمخدر، این روزها خیلی گفته میشود كه در مورد موادمخدر باید اطلاعرسانی شود و شاید به نظر میرسد جوانان تا حدی با خطرهای مواد آشنا هستند، پس چه دلایلی آنها را به سمت مصرف موادمخدر سوق میدهد؟
در بررسیها یكی از موارد مهم علت مصرف مواد بوده است. مهمترین دلایلی كه دانشجویان برای مصرف مواد ذكر كردند، تجربه آن و احساس خوب داشتن است ولی در مورد مصرف داروهایی مانند ریتالین و ترامادول، آرامش پیدا كردن، بهترخوابیدن و كاهش دردهای جسمانی مهمترین دلایل مصرف ذكر شده است، اما از همه اینها مهمتر عوامل خطر گرایش به موادمخدر در بین دانشجویان است كه چند اولویت را دربرمیگیرد: عصبانیت و پرخاشگری، مصرف مواد بین دوستان و خانواده و نگرش مثبت نسبت به مواد. به این اولویتها باید چند عامل دیگر را هم اضافه كنیم؛ اضطراب و افسردگی، استرس، عزتنفس پایین و هیجانطلبی. این عوامل خطر این پیام را به ما میرساند كه باید از دوران مدرسه مهارت كنترل خشم را به بچهها آموزش دهیم و ارتباطات اجتماعی آنها اعم از ارتباط با دوستان و آموزش نگرش منفی به مواد را در همان سنین در بچهها ایجاد کرد. خانواده نقش مهمتری در بالابردن مهارتهای اجتماعی بچهها ایفا میكند اما متاسفانه بسیاری از والدین مهارتهای فرزندپروری را بلد نیستند.
شاید بتوان گفت بسیاری از والدین به واسطه اینكه فرزندشان وارد دانشگاه میشود، تصور میكنند اطلاعاتش در مورد هر موضوعی بیشتر از آنهاست و او را رها میكنند، درحالی كه شاید بیشتر نیازمند آموزش باشد!
كاملا درست است. بررسیها نشان داده، 56 درصد گروه نمونه در مورد موادمخدر و روانگردان اطلاعات كافی نداشتند و 76درصد آنها از روی كنجكاوی، مواد مصرف كردند و 27 درصد نیز امتحان كردن مواد را برای یكبار بیخطر میدانستند. همچنین اعضای خانواده دانشجویانی كه مواد مصرف میكردند نیز اهمیت دارد چون 5/2 درصد آنها پدر مصرفكننده و 5/1 درصد تا 4/0 درصد آنها سایر اعضای خانوادهشان مصرفكننده بودند. دوست مصرفكننده نیز اهمیت دارد چون ضریب خطا را برای رفتار پرخطر افزایش میدهد. بین مصرفکنندگان دوست مصرفكننده حشیش 9درصد، تریاك 7 درصد، اكس 4درصد، هرویین، كراك و شیشه 3 درصد، ریتالین 6 درصد و ترامادول 13 درصد گزارش شده است، بنابراین خانواده و دوستان نقش بسیار مهمی در پیشگیری از اعتیاد جوانان ایفا میكنند.
منبع:هفته نامه سلامت
نظر شما